Goldhammera 5 Opowieści z Tarnowa
"Goldhammera 5 Opowieści z Tarnowa"
to wyjątkowy projekt artystyczny stworzony z myślą o przywołaniu, zatrzymaniu i
utrwaleniu w pamięci opowieści
i wspomnień dawnego Tarnowa.
Przywołanie zdarzeń sprzed stu lat, malutkie fotokolaże jak fotografie kolodionowe przywołujące na myśl zdjęcia oglądane w fotoplastykonie oraz muzyka klezmerska grana na żywo sprawiają, że udział w tym wydarzeniu staje się wyjątkowym przeżyciem. Niebagatelną rolę pełni przestrzeń, w której odbywa się spektakl. To piękna odrestaurowana piwnica budynku przy ul. Wałowej 25, Multimedialne Centrum Artystyczne BWA w Tarnowie, jest miejscem gdzie teraźniejszość spotyka się z przeszłością i można na chwilę zatrzymać czas.
„GOLDHAMERA 5 Opowieści z Tarnowa" to
projekt artystyczny stworzony z myślą
o przywołaniu, zatrzymaniu i utrwaleniu w pamięci opowieści i wspomnień
dawnego, odchodzącego w niepamięć świata.
Tematem spektaklu wybranym do opowiedzenia pewnej
historii jest miasto – Tarnów z jego żydowskim przedwojennym pulsem.
Artyści rezydowali w pięknej piwnicy
Multimedialnego Centrum Artystycznego BWA przy ul. Wałowa 25 w Tarnowie na
Starym Mieście. Ta wyjątkowa i gościnna piwnica stała się punktem wypadowym do
szukania tropów, wędrowania po zakamarkach miasta, odnajdywania ulic,
zaszywania się w zaułkach, które ciągle są nośnikiem wspomnień, szukania
detali, przyglądania się ornamentyce, podglądania wnętrz domów przez szczeliny
i dziurki od klucza.
Dla zbudowania historii, aktorzy czerpali także z
kronikarskich, autentycznych opowieści Tarnowian, ze zbiorów wspomnień oraz z
albumów zdjęciowych wydanych pod redakcją Marka Tomaszewskiego. Tę część
poszukiwań, nazwali sczytywaniem miejsca, sczytywaniem obfitości, którą Tarnów
im zaserwował.
Główną osią opowieści stała się autentyczna
historia rodziny Stramerów, z powieści Mikołaj Łozińskiego ”Stramer".
Historia rodziny Nathana i Rywki, z ich tęsknotami, naturą i motywami
podejmowanych decyzji. Rodziny, która nie przeczuwała rodzącego się
nacjonalizmu i zbliżającego się końca ich świata.
Rytmowi budowania naszej opowieści, przyświeca
idea fotoplastykonu. Z dawnych
fotografii zostały wyjęte detale, które posłużyły do stworzenia kolaży,
przeniesionych na przeźroczyste klisze,
pozwalające na podglądanie tych szczegółów, tych okruchów, które mogłyby
być przeoczone, niedostrzeżone, podczas oglądania zdjęć. Trzeba by wtedy użyć
szkła powiększającego lub wizjera. Tak więc powstały KLISZE PAMIĘCI - dosłownie
i w przenośni.
Równie ważnym etapem tej pracy było TWORZENIE
DYWANU z kawałków wielu dywanów. Ten proces przypominał budowanie mapy miasta z
jego ulicami, sklepami, kawiarniami i wnętrzami domów. Rozwijanie dywanu
przywołuje na myśl rozwijanie Tory, rozwijanie i zwijanie tajemnych przejść,
podglądanie wnętrz domów żydowskich, uroczyste otwarcie bramy miasta, rozwijanie
mapy, wytyczanie ścieżek życia, drogi ucieczki.
Historię opowiadają aktorzy: Monika Adamiec,
Grażyna Tabor, Przemysław Buksiński i Aleksander Zelenko, a towarzyszą im
muzycy: Piotr Madura, Paweł Maziarz, Piotr Dżuła i Damian Sąsiadek. Muzyczną narrację
tworzą tropy dźwiękowe, motywy przedwojennego tanga, kołysanki czy modlitwy
rozpoczynającej szabas, czasem da się usłyszeć dalekie echa amerykańskiego
swingu albo metaliczny, przeszywający dźwięk tonącego statku.
Dzięki czujnemu oku i uchu scenografki - Weroniki Krupy zmaterializowały się idee reżysersko – aktorskie zespołu. Widz wchodzi do przestrzeni, która wypełniona jest kliszami przypominającymi ciemnię jak w przedwojennym zakładzie fotograficznym Chaskela Bronsteina. Zamiast sceny w głębi sali ustawiony jest podest zbudowany z desek, przywodzi na myśl trap statku, który transformuje się w małą scenę kawiarni, gdzie dziewczyna śpiewa amerykańskie szlagiery, czasem staje się centrum miasta albo miejscem modlitwy czy zakładem fotograficznym. Całości obrazu towarzyszą projekcje wyświetlane na ceglanych ścianach i przeźroczystych, przepuszczających światło tkaninach.”
Reżyserka
spektaklu
Grażyna Tabor
Scenariusz na podstawie powieści Mikołaja Łozińskiego
"Stramer" oraz przywołanych wspomnień Tarnowian – Grażyna Tabor
Reżyseria – Grażyna Tabor
Kostiumy - Barbara Wójcik-Wiktorowicz
Scenografia, kolaże, projekcja multimedialna - Weronika Krupa
Muzyka:
Piotr Madura - instrumenty klawiszowe
Paweł Maziarz - klarnet
Piotr Dżuła - kontrabas
Damian Sąsiadek – instrumenty perkusyjne
Obsada:
Monika Adamiec
Grażyna Tabor
Przemysław Buksiński
Alexander Zelenko
PREMIERA
19 sierpnia 2023 r.Spektakl powstał w ramach programu OFF Polska organizowanego przez Instytut
Teatralny im. Zbigniewa Raszewskiego. Dofinansowano ze środków Ministra Kultury
i Dziedzictwa Narodowego.
Operator projektu:
Fundacja Na Szlaku Sztuk
współorganizator:
Latający Teatr Kantorowi
Biuro Wystaw Artystycznych w Tarnowie
